Thế kỷ 21 là cột mốc thời gian đánh dấu sự thay đổi đáng kể và biến động mạnh mẽ trên toàn cầu. Đây là giai đoạn bùng nổ công nghệ thông tin, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, và sự hội nhập quốc tế. Để thích ứng và cạnh tranh trong môi trường không ngừng thay đổi này, con người cần phải trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng và năng lực để đạt được thành công trong cuộc sống.
Theo báo cáo của World Economic Forum (Diễn đàn kinh tế thế giới), trẻ em từ độ tuổi mầm non đến tiểu học cần trang bị những bộ kỹ năng thế kỷ 21 cần thiết để có thể trở thành một học sinh và công dân toàn cầu ưu tú. Trong bài viết này, Fun Academy sẽ bật mí ngay 6 kỹ năng thế 21 quan trọng giúp trẻ trở thành công dân toàn cầu.
1. Kỹ năng thế kỷ 21 - Giao tiếp hiệu quả
Giao tiếp là một trong những kỹ năng thiết yếu trong thế kỷ 21, đặc biệt quan trọng đối với những học sinh có mục tiêu trở thành công dân toàn cầu. Kỹ năng giao tiếp hiệu quả cho phép các em tự tin thể hiện quan điểm và ý kiến cá nhân, đồng thời dễ dàng thích nghi với các tình huống trong cuộc sống.
Kỹ năng giao tiếp linh hoạt cũng giúp các em mở rộng mối quan hệ và tương tác tốt hơn với những người xung quanh. Đặc biệt, trong các tình huống xung đột hay thương thuyết, kỹ năng này càng trở nên quan trọng, giúp các em tự tin hơn và đạt được thành công trong nhiều lĩnh vực. Đây cũng là công cụ quan trọng để trẻ phát triển sự tự tin và sáng tạo.
Để giúp trẻ phát triển kỹ năng này ba mẹ có thể thực hiện một vài cách sau đây:
- Dạy trẻ cách đặt câu hỏi và trả lời câu hỏi để tìm sự trợ giúp hay làm rõ một vấn đề nào đó.
Ví dụ, dạy trẻ đặt câu hỏi “Tại sao việc A cần làm như vậy?; Làm thế nào thực hiện được nhiệm vụ A?”. Từ đó, dòng tư duy của trẻ sẽ được kích hoạt.
Ngoài ra, ba mẹ hãy đưa ra những gợi ý chi tiết cho một hoạt động cụ thể để con có thể tự tìm ra cách làm.
- Rèn luyện khả năng tập trung lắng nghe để hoàn thành một nhiệm vụ
Ba mẹ sẽ đưa ra một chỉ dẫn cụ thể và cho con lặp lại chúng để hướng dẫn một người khác hoàn thành nhiệm vụ. Ví dụ, mẹ hướng dẫn con gấp quần áo xong thì có thể bảo bé ra giúp bố.
- Dạy trẻ cách sử dụng ngôn ngữ để trình bày một việc cụ thể
Ba mẹ có thể kể cho con nghe 1 câu chuyện, hoặc hát cho con nghe và sau đó cùng con trình bày lại.
2. Kỹ năng thế kỷ 21 - Tư duy phản biện
Tư duy phản biện (Critical thinking) là khả năng suy nghĩ rõ ràng và logic về một vấn đề nào đó. Tư duy phản biện bao gồm việc xem xét và đánh giá các vấn đề trên mọi khía cạnh khác nhau, từ đó con có thể đưa ra quyết định có căn cứ.
Ba mẹ có thể tham khảo một số hoạt động dưới đây, giúp trẻ rèn luyện tư duy phản biện:
- Chơi cùng con
Ngoài việc học ở trường lớp, trẻ mầm non có thể học kỹ năng và trưởng thành thông qua các hoạt động tương tác, trò chơi. Ba mẹ nên dành thời gian chất lượng để tham gia vào các trò chơi với con. Cha mẹ có thể cùng bé đọc sách, chơi trò giải câu đố.
Trong quá trình chơi, hãy thảo luận cùng con những vấn đề xung quanh trò chơi. Đó có thể là cách tìm kiếm câu trả lời cho 1 câu đố, cách ghi nhớ thông tin quan trọng trong sách. Ngoài ra, ba mẹ có thể áp dụng những hoạt động vừa chơi và học như cùng con làm Toán để giúp con hứng thú với môn học hơn.
Các hoạt động chơi không chỉ giúp con vận động trí não mà còn giúp gia đình được kết nối hơn. Từ đó, con dễ mở lòng và chia sẻ với ba mẹ nhiều hơn.
- Giúp con đặt các giả thiết khác nhau để khơi dòng suy nghĩ và trí tưởng tượng
Cha mẹ có thể đưa ra câu hỏi như: “Có bao nhiêu cách để mình tiếp cận tình huống này, trong trường hợp A thì mình làm gì? trong trường hợp B thì mình làm gì?”
Bằng cách suy nghĩ qua các tình huống giả lập này, trẻ sẽ phát triển trí tưởng tượng và thành lập được 1 quy trình suy nghĩ logic của bạn thân mình.
- Tự thẩm định đánh giá thông tin cũng như quan điểm được tiếp xúc
Ba mẹ có thể hỏi con như: “Con có nghĩ thông tin đó chính xác không? Con có nghĩ quyết định này hợp lý ko?”
Bằng cách này, con có thể tự kiểm chứng thông tin từ những kiến thức và kinh nghiệm đã có từ trước. Và sau đó, các con sẽ tự đặt ra được những chính kiến riêng của mình.
Xem thêm: Tư duy phản biện là gì? 6 cách rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện
3. Kỹ năng thế kỷ 21 – Tự tìm tòi, học hỏi
Theo Bộ Khoa Học và Công Nghệ, hiện mỗi ngày trên toàn cầu có khoảng 2,2 tỷ Gb dữ liệu mới (tương đương 165.000 tỷ trang tài liệu) được tạo ra và được các công ty, như Google, Twitter, Facebook, Amazon, Baidu, Weibo, Tencent hay Alibaba thu thập để tạo thành “dữ liệu lớn” (big data).
Với tốc độ thông tin ngày càng được sản xuất nhanh chóng với khối lượng lớn, cha mẹ hay giáo viên cũng không thể biết hết được các thông tin này để truyền đạt lại cho trẻ. Bởi vậy, trẻ cần phải biết phương thức để tự tìm tòi, đánh giá và xử lý thông tin cũng như kiến thức mới qua nhiều công cụ, nguồn thông tin khác nhau như sách giấy, báo mạng.
- Ở độ tuổi mầm non: Cha mẹ có thể đọc sách cho trẻ và dần dần tập thói quen tự đọc sách về nhiều lĩnh vực khác nhau để trẻ tiếp xúc với nguồn thông tin kiến thức rộng
- Ở độ tuổi lớn hơn: Cha mẹ có thể đặt ra một chủ đề để con tìm hiểu mỗi tuần. Để giúp trẻ tìm hiểu thông tin, cha mẹ có thể đặt một danh sách câu hỏi xung quanh chủ đề đó. Sau đó cha mẹ có thể hướng dẫn trẻ sử dụng những công cụ tìm kiếm để tự tìm tòi đáp án như đọc sách (đã được rèn luyện từ bé) hoặc tra cứu thông tin trên mạng. Trẻ cần ghi chép lại những thông tin mình tìm được để cùng thảo luận với cha mẹ. Khi tra cứu thông tin trên mạng, cha mẹ chú ý nên thực hiện cùng trẻ và hướng dẫn cho trẻ cách chắt lọc thông tin hiệu quả nhất.
4. Kỹ năng thế kỷ 21 - Hợp tác và làm việc nhóm
Trong quá trình học tập, nếu con có khả năng làm việc nhóm tốt thì có thể cùng nhau đưa ra những ý tưởng và giải quyết vấn đề dễ dàng hơn. Đây cũng là cơ hội để con phát triển khả năng giao tiếp của mình vì có kỹ năng giao tiếp tốt sẽ giúp trẻ mầm non trình bày được ý tưởng của mình 1 cách mạch lạc hơn, cũng như tiếp nhận và xử lý tốt thông tin từ các thành viên khác trong môi trường nhóm.
Ba mẹ có thể giúp con phát triển kỹ năng thông qua những hoạt động sau:
- Ba mẹ có thể giao 1 nhiệm vụ đơn giản cho con và 1 nhóm bạn như cùng nhau hoàn thành tô màu bức tranh hoặc bộ xếp hình bất kỳ.
- Yêu cầu trẻ phân chia nhiệm vụ cho bạn. Ví dụ như bạn B sẽ cần tô con mèo sau khi bạn A vẽ xong bức tranh.
- Cùng nhau tạo nên một luật lệ của trò chơi nào đó.
- Ở nhà, ba mẹ cũng có thể đóng vai là bạn của con. Và cùng chơi hoặc tham gia các hoạt động với con. Ví dụ như chơi xếp hình (puzzle), hoặc chơi Lego, tập hát.
5. Kỹ năng thế kỷ 21 - Sáng tạo
Tư duy sáng tạo là kỹ năng giúp học sinh phát triển khả năng tưởng tượng và khám phá những ý tưởng mới, từ đó tạo ra những đột phá mạnh mẽ. Kỹ năng này yêu cầu học sinh phải linh hoạt, có trí tưởng tượng phong phú, và có tinh thần tò mò để tìm kiếm các giải pháp độc đáo. Khi kết hợp các yếu tố này, học sinh có thể tạo ra những ý tưởng sáng tạo, sẵn sàng chấp nhận rủi ro và thách thức, cũng như thử nghiệm những ý tưởng mới.
Các đặc điểm của kỹ năng tư duy sáng tạo bao gồm:
- Tính độc đáo: Giúp học sinh phát triển các ý tưởng mới mẻ và khác biệt so với những gì đã có trước đây.
- Giá trị: Cung cấp những ý tưởng có giá trị và hữu ích trong việc giải quyết các vấn đề.
- Tính ứng dụng và linh hoạt: Có thể được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
Ba mẹ có thể rèn luyện khả năng sáng tạo cho con bằng những hoạt động sau:
- Vẽ tranh cùng trẻ: Vẽ tranh là một phương pháp hiệu quả để trẻ phát triển trí tưởng tượng và sự sáng tạo của mình. Qua các bức tranh, ba mẹ có thể hiểu rõ hơn về con đang nghĩ hay mong muốn gì. Để hỗ trợ trẻ trong việc nâng cao kỹ năng hội họa, phụ huynh nên cung cấp giấy và bút màu cho trẻ, tạo điều kiện cho trẻ có những trải nghiệm sáng tạo phong phú.
- Lắng nghe và trò chuyện với con: Không chỉ người lớn mới có nhu cầu được lắng nghe và trò chuyện, trong thế giới của trẻ, các em cũng có những suy nghĩ riêng của mình. Vì vậy, ba mẹ nên thường xuyên dành thời gian để trò chuyện cùng trẻ, hãy đặt ra những câu hỏi liên quan đến các hoạt động thường ngày, để trẻ có thể thoải mái đưa ra những suy nghĩ và ý tưởng.
- Cùng trẻ giải câu đố: Ba mẹ có thể đưa cho con những câu đố và gợi ý manh mối để con tự tìm ra đáp án.
Thông qua phương pháp này, không những phụ huynh có thể trở thành người bạn thân thiết của các con mà còn biết được những vấn đề mà trẻ đang gặp phải, từ đó gợi ý cho trẻ những cách để trẻ tự giải quyết vấn đề của mình.
6. Kỹ năng thế kỷ 21 - Độc lập
Kỹ năng độc lập là khả năng giúp học sinh thực hiện các nhiệm vụ một cách tự giác mà không cần phải bị ép buộc hay nhắc nhở. Khi được trang bị kỹ năng, học sinh sẽ có nhiều cơ hội hơn để phát triển và đạt được thành công trong cuộc sống. Tuy nhiên, để phát triển kỹ năng chủ động, ba mẹ cần rèn luyện cho trẻ tinh thần tự giác và trách nhiệm từ sớm.
- Cho trẻ ra quyền quyết định: Không nên ép buộc trẻ theo suy nghĩ của ba mẹ vì mỗi cá thể sẽ có những ý kiến độc lập khác nhau. Ba mẹ nên tôn trọng những ý tưởng và quyết định của trẻ nếu nó thích hợp. Ví dụ, hãy để trẻ chọn quần áo yêu thích.
- Thiết lập thời gian biểu: Hãy lập bảng kế hoạch giờ nào việc ấy cho trẻ, để trẻ có tinh thần tự giác và chủ động thực hiện. Nếu thực hiện tốt, ba mẹ có thể khích lệ con bằng một phần thưởng để con cảm thấy có động lực hơn.
Ngoài ra, ba mẹ có thể cho trẻ tự lên kế hoạch bằng cách dùng các câu hỏi gợi ý để giúp trẻ bắt đầu dòng suy nghĩ như: “Sau khi ăn sáng xong, con muốn làm gì hôm nay?; “Buổi chiều đi học về, con có muốn đi bơi với mẹ không?” Như vậy, trẻ sẽ cảm thấy được tôn trọng và cảm thấy mình cần có trách nhiệm trong mỗi quyết định.
Trên đây là 6 kỹ năng thế kỷ 21 giúp trẻ có thể trở thành công dân toàn cầu. Việc rèn luyện những kỹ năng này là một quá trình kéo dài, đòi hỏi sự cố gắng và nỗ lực liên tục từ con. Ngoài ra, sự hỗ trợ và khuyến khích từ gia đình, ba mẹ cùng với một môi trường học tập phù hợp là những yếu tố quan trọng giúp các em phát triển một cách toàn diện và theo đúng định hướng.
Nguồn tham khảo:
